Αρχαιολογικό πάρκο Δίου

Ο αρχαιολογικός χώρος του Δίου είναι από τους πιο σημαντικούς της χώρας, καθώς περιλαμβάνει πολλές αρχαιότητες, πηγές που αναβλύζουν ανάμεσα από τις αρχαίες πέτρες, ένα ποτάμι με γάργαρα νερά, τον Βαφύρα, και πλούσια βλάστηση με παχύσκια δέντρα. Η επίσκεψη στα ερειπωμένα μνημεία του Δίου, που ανήκουν στην ελληνιστική, τη ρωμαϊκή και παλαιοχριστιανική περίοδο, δεν είναι απλώς μία επίσκεψη στο παρελθόν μιας ιστορικής πόλης της Μακεδονίας -με εξαιρετικό πολεοδομικό σχέδιο, οριζόντιους και κάθετους δρόμους- αλλά και ταξίδι αναψυχής σε ένα αρχαιολογικό πάρκο που το χαρακτηρίζει η φυσική ομορφιά.

Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Κονταριώτισσας

Η βυζαντινή εκκλησία της Θεοτόκου Κονταριώτισσας ή Κουντουριώτισσας, πάνω από το ομώνυμο χωριό, χτίστηκε στις αρχές του 11ου αιώνα και είναι ένα από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μνημεία της Μακεδονίας. Αρχιτεκτονικά μοιάζει με την Αγία Σοφία της Θεσσαλονίκης. Έχει σταυρόσχημο πυρήνα που περιβάλλεται με στοά, με δύο παρεκκλήσια στη βόρεια και νότια πλευρά. Στο εσωτερικό υπάρχουν λείψανα τοιχογραφιών που χρονολογούνται στο τέλος του 15ου ή στις αρχές του 16ου αιώνα. Λίγα χιλιόμετρα βορειότερα από την Παναγία Κονταριώτισσα υπάρχει το σύγχρονο γυναικείο μοναστήρι του Οσίου Εφραίμ, που δέχεται πολλούς προσκυνητές από όλη την Ελλάδα.

Ναός Παναγιάς | Πύθιο

Η εκκλησία της Παναγίας στο Πύθιο είναι τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, χτισμένη το 1638. Η εκκλησία λειτουργούσε παλιότερα ως μοναστήρι κι είναι στολισμένη με όμορφες τοιχογραφίες. Η ιδιαιτερότητά της είναι ότι έχει το μοναδικό στην Ελλάδα κυκλικό καμπαναριό.

Ναός Αγίας Κόρης | Βροντού

Κοντά στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας Βροντούς βρίσκεται και το εκκλησάκι της Αγίας Κόρης σε βαραθρώδες σπήλαιο όπου υπάρχει και πηγή – αγίασμα σε εντυπωσιακό τοπίο με βαθύσκια δέντρα.

Κάστρο Πλαταμώνα

Το κάστρο του Πλαταμώνα είναι κάστρο-πόλη της μεσοβυζαντινής περιόδου (10ος αιώνας) με νεότερες προσθήκες. Χτίστηκε στο χώρο της αρχαίας πόλης Ηράκλειο και επισκευάστηκε από τους Φράγκους μετά το 1204, τους Βυζαντινούς το 14ο αιώνα και τους Τούρκους. Είναι ένα από τα καλοδιατηρημένα κάστρα της Βόρειας Ελλάδας με τείχος και πλήρη οκταγωνικό πύργο, ενώ οι ανασκαφές των τελευταίων χρόνων εντόπισαν ένα βυζαντινό ναό του 10ου-11ου αιώνα, σπίτια της ίδιας εποχής, ένα ναΐσκο του 18ου αιώνα καθώς και αποθηκευτικούς χώρους και τμήμα του τείχους της ελληνιστικής περιόδου (2ος π.Χ. αιώνας). Το κάστρο του Πλαταμώνα επειδή έλεγχε τις διαβάσεις του Ολύμπου προς τη νότια Ελλάδα ήταν στόχος πολλών ξένων εισβολέων αλλά και των Ελλήνων επαναστατών του 1821. Είναι επισκέψιμο στο ωράριο των αρχαιολογικών μνημείων, ενώ το καλοκαίρι φιλοξενεί πολλές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Ολύμπου.

Αρχαιολογικός χώρος Αζώρου

Οι ανασκαφές στην Άζωρο ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 1995. Το τείχος που εντοπίστηκε είναι μοναδικό στο είδος του χτισμένο από πολυγωνικές πέτρες. Στην ίδια περιοχή ανακαλύφθηκε και ένας τάφος γυναίκας που κρατούσε το παιδί της στην αγκαλιά. Στον αρχαιολογικό χώρο αποκαλύφθηκαν τάφοι, δημόσια κτίρια και ένα σημαντικό βυζαντινό νεκροταφείο στο οποίο υπάρχει κοιμητηριακός ναός και σταυρόσχημο βαφτιστήριο. Η κορυφή Καστρί, ακριβώς πάνω από το χώρο των ανασκαφών, αποτελούσε την ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Έχουν βρεθεί δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές, η μία στη θέση ακρόπολη του Αγίου Αθανασίου και η άλλη στη θέση Παλαιοκκλήσι, που χρονολογείται στον 7ο αιώνα.