Ένα από τα σωζόμενα σημαντικά μνημεία της μεσοβυζαντινής περιόδου είναι ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου στο χωριό Κονταριώτισσα, που χρονολογείται τον 10ο ή στις πρώτες δεκαετίες του 11ου αιώνα και πιθανώς ήταν καθολικό βυζαντινής μονής. Η εκκλησία, που ανήκει στον λεγόμενο μεταβατικό τύπο με τρούλο και περίστωο, χτίστηκε με οικοδομικά υλικά που μεταφέρθηκαν από τον γειτονικό αρχαιολογικό χώρο του Δίου. Στη δυτική πλευρά έχει δύο παρεκκλήσια, ενώ οι σωζόμενες τοιχογραφίες της εκκλησίας χρονολογούνται στον 15ο αιώνα, με καλλιτεχνικές επιρροές από εκκλησίες της Βέροιας. Στον περίβολο της εκκλησίας, που βρίσκεται σε κοντινό λόφο του χωριού μέσα σε ένα δασωμένο ειδυλλιακό τοπίο, γίνονται εκδηλώσεις βυζαντινής μουσικής στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ολύμπου. Βορειότερα σε μικρή απόσταση, σε μια πανοραμική τοποθεσία, βρίσκεται το σύγχρονο μοναστήρι του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, ασκητή του 4ου μ.Χ. αιώνα. Ιδρύθηκε το 1983, έχει πολυμελή γυναικεία αδελφότητα και εντυπωσιάζει για τον νεοβυζαντινό ρυθμό των κτηρίων του και το όμορφο και ήρεμο μοναστική περιβάλλον.