Τα 70 χλμ. που χωρίζουν την Ελασσόνα από τον Βελβεντό Κοζάνης είναι γεμάτα έντονες εικόνες και εναλλαγές της φύσης. Φυσικά, δεν λείπει η ιστορία, που ξετυλίγεται μπροστά σας ήδη από το 20ο χλμ. της οδικής διαδρομής Ελασσόνας – Κοζάνης. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το Χάνι του Χατζηγώγου, το κτίριο που μετατράπηκε σε στρατηγείο του Έλληνα Διαδόχου Κωνσταντίνου στη Μάχη του Σαρανταπόρου. Τον Οκτώβριο του 1912, σε αυτήν την περιοχή τα Ελληνικά στρατεύματα νίκησαν τους Τούρκους. Μια νίκη που συνέβαλλε στην απελευθέρωση της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας λίγο αργότερα. Δίπλα ακριβώς λειτουργεί Μουσείο με εκθέματα από εκείνη τη μάχη (οπλισμός, στρατιωτικές στολές κλπ.) ενώ έχει ανεγερθεί και μνημείο πεσόντων.
Κάτι μοναδικό στον Ελληνικό χώρο γέννησε η φύση λίγο μετά το Σαραντάπορο, στην περιοχή του Μικρόβαλτου και του Λιβαδερού. Πρόκειται για τα «Μπουχάρια» στο Μικρόβαλτο, τους περίεργους γεωλογικούς σχηματισμούς σε σχήμα κολόνας, 20 σε αριθμό και ύψος από 2 ως 6 μέτρα, αποτέλεσμα διαβρώσεων εδώ και χιλιάδες χρόνια. Οι κορυφές τους σκεπάζονται από οριζόντιες πλάκες, κάνοντας τους ακόμη πιο ιδιαίτερους. Αυτή η γεωλογική «παραξενιά» όμως συνεχίζεται, καθώς κοντά στα Μπουχάρια, βρίσκεται μια σειρά κωνικών σχηματισμών, μήκους δύο χιλιομέτρων, τα ονομαζόμενα «Νοχτάρια» του Λιβαδερού, δημιουργώντας έτσι ένα γεωπάρκο που προκαλεί το θαυμασμό κάθε επισκέπτη.
Ο επόμενος σταθμός μας μεταφέρει στο Βυζάντιο. Στα Σέρβια Κοζάνης θα συναντήσετε μια άγνωστη στους περισσότερους καστροπολιτεία, που αποτελείται από την κάτω πόλη, την άνω πόλη και την Ακρόπολη, η οποία προσφέρει καταπληκτική θέα από ψηλά. Ανάμεσα στα άλλα κτίσματα, παλιές βυζαντινές εκκλησιές με πολύτιμες τοιχογραφίες, δείχνουν τη μεγάλη θρησκευτική παράδοση της περιοχής: ο επισκοπικός ναός του 11ου αιώνα, ο ναΐσκος των Αγίων Θεοδώρων, ο ναΐσκος του Προδρόμου, ο ναός του Αγίου Γεωργίου κ.α. Το φαράγγι των Σερβίων, μήκους σχεδόν τριών χιλιομέτρων, με τους μοναδικούς γεωλογικούς σχηματισμούς, που παίρνουν μορφές ανθρώπων και ζώων είναι μια ακόμα εντυπωσιακή πινελιά στο ψηφιδωτό της περιοχής. Η είσοδος του βρίσκεται στο εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων.
Αντικρίζοντας την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου και την Υψηλή γέφυρα των Σερβίων, που τη διασχίζει, δεν μπορεί παρά να νιώσετε δέος, για όσα η φύση και ο άνθρωπος δημιούργησαν με αυτή τη «συνεργασία». Η προσπάθεια για να ανακοπούν τα ορμητικά νερά του Αλιάκμονα με το φράγμα και τη δημιουργία της λίμνης, δημιούργησε ένα μοναδικό οικοσύστημα, απίστευτης ομορφιάς με πάνω από 120 είδη πουλιών, 17 είδη ψαριών, δάση με πλατάνια και ιτιές. Παρατήρηση πουλιών, ψάρεμα, κωπηλασία και σκι στη λίμνη, βόλτες στα πανέμορφα παραλίμνια τοπία, είναι μερικές από τις δραστηριότητες που μπορείτε να απολαύσετε. Must η στάση στο φράγμα για φωτογράφηση. Η εντυπωσιακή γέφυρα των Σερβίων, μήκους 1.372 μ. , είναι η απόδειξη του αρμονικού δεσίματος της φύσης με την τεχνολογία. Η διάσχιση της αποτελεί σίγουρα ξεχωριστή εμπειρία. Περνώντας απέναντι, το χωριό Νεράιδα, χτισμένο ψηλά στο λόφο, είναι η ιδανική στάση για φαγητό και φωτογραφίες της λίμνης από ψηλά.
Αν έχετε χρόνο, αξίζει να επισκεφτείτε τον Βελβεντό Κοζάνης, περίπου 15 χλμ. από τα Σέρβια, την γραφική κωμόπολη με τα σπίτια της μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής και τις βυζαντινές εκκλησίες όπως του Αγίου Μηνά, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Δημητρίου Γρατσιάνη. Φυσικά επιβάλλεται να δοκιμάσετε τα φημισμένα ροδάκινα Βελβεντού και κρασί σε κάποιο από τα επισκέψιμα οινοποιεία της περιοχής. Γύρω στα 2,5 χλμ. από το Βελβεντό, η φύση κάνει πάλι το θαύμα της. Το φαράγγι και οι καταρράκτες του Σκεπασμένου, με τα απότομα βράχια από τη μια και την οργιώδη βλάστηση με τις φυσικές λιμνούλες και τους καταρράκτες από την άλλη, δημιουργούν ένα παραδεισένιο τοπίο. Το Canoe-Kayak και οι καταρριχήσεις, είναι δραστηριότητες που μπορούν να απολαύσουν, όσοι θέλουν μια πιο άμεση επαφή με το φαράγγι.