Σε μια απότομη χαράδρα, στη μεγάλη ρεματιά της Ζηλιάνας ή των Κανάλων, ΝΔ του Λιτοχώρου, σώζονται τα ερείπια της περίφημης πόλης Λείβηθρα, στην οποία, κατά την παράδοση, βρισκόταν το τελεστήριο, όπου γίνονταν αρχαιότατες μυστηριακές τελετές και ο τάφος του Ορφέα, μετά το θάνατό του από μαινόμενες γυναίκες της πόλης. Τα Λείβηθρα ήταν μια από τις ορεινές εγκαταστάσεις των Μακεδόνων, στη θέση όπου συμβάλλουν τέσσερις μεγάλοι χείμαρροι και σχηματίζουν το μεγάλο ρέμα της Ζηλιάνας. Ερείπια της εντυπωσιακής ακρόπολης – που είχε ανακαλυφθεί το 1954 μέσα στο φαράγγι με τεράστιες αγριόπετρες, με οργιαστική βλάστηση και πλατάνια – ερευνήθηκαν ιδιαίτερα από τους αρχαιολόγους τα τελευταία χρόνια. Στην περιοχή των Λειβηθρών λειτουργεί από το 2016 αρχαιολογικό -βιωματικό πάρκο με υποδομές εξυπηρέτησης και ενημέρωσης των επισκεπτών. Μια ακόμη αρχαία πόλη, στην οποία γεννήθηκε ο Ορφέας από τη Μούσα Καλλιόπη και το βασιλιά Οίαγρο, ήταν η Πίμπλεια. Τα ερείπια της δεν έχουν εντοπιστεί, αλλά οι αρχαιολόγοι την τοποθετούν στις όχθες του Ενιππέα, πάνω από το Λιτόχωρο, στο χώρο του εξωκλησιού της Αγίας Παρασκευής.